7 tips voor het opstarten van een intervisiegroep

Overweeg je een intervisiegroep te starten? Doen! Je leert over jezelf, over je eigen patronen, over teamdynamiek en over jullie teampatronen als je bijvoorbeeld intervisie met je collega's doet. En als het goed is kom je de bijeenkomst uit met energie, nieuwe inzichten, praktische tips en een aktieplan om meteen toe te passen. 

En omdat ik vind dat een goed begin het halve werk is, hier zeven tips voor het opstarten van een intervisiegroep.

1. Bepaal het doel en maak heldere afspraken
Met intervisie leer je van elkaar en elkaars kwaliteiten, schep je orde in de (verander-)chaos, los je concrete problemen in de organisatie op of bouw je onderweg aan de veranderende organisatie. Het creëert openheid in de dagelijkse praktijk waardoor de organisatie effectiever, sneller en wendbaarder wordt. Wat je doel ook is, denk er vooraf met elkaar over na. Dan voorkom je teleurstelling als je bezig bent en verklein je de kans op wazige bijeenkomsten of voortijdig uit elkaar gaan. Je kunt je afspraken in een contractje gieten. Niet als controlemiddel maar wel om jullie intentie helder te maken. Evalueer zo af en toe eens. Zijn we nog op de goede weg? Willen we het nog steeds zo? Of vraagt onze praktijk iets anders?

2. Wees realistisch in je doelen, tijd en budget
Je kunt niemand veranderen. Huh..., en wat schrijf ik dan hierboven? Je kunt alleen jezelf veranderen. Gebruik de groep om te leren. Ze zijn jouw spiegel en kunnen je helpen reflecteren op je eigen patronen en op jouw eigen handelen. En dat gaat alleen als jij dat wilt, dan is er sprake van echte motivatie.
Zorg verder dat je voldoende tijd inruimt en het tegelijkertijd ook begrenst. Een effectieve bijeenkomst duurt meestal zo tussen de 2 ½ en 3 uur. En ook hier geldt dat goede voorbereiding het halve werk is. Zeker in het begin kan het nog wat zoeken zijn hoe je een intervisiebijeenkomst inricht. Hoeveel tijd geven jullie aan bijpraten? Onwennigheid en het spannend vinden om te leren maakt soms dat het lang duurt voor de groep overgaat tot het bespreken van de casus. “stop we gaan beginnen met de casus” of “dit lijkt me een mooi onderwerp voor de casus zo meteen” zijn echt geen gekke interventies. En herken je dit als ervaren intervisie beoefenaar in jouw intervisiegroep? Je bent niet de enige. Zie de volgende tip en tip 7.

3. Besteed aandacht aan de veiligheid
In een veilige setting kun je echt lastige casussen met elkaar bespreken en kun je diepgang bereiken. In je comfortzone leer je niet of nauwelijks. Maar zomaar je hele ziel en zaligheid blootleggen bij collega’s die je misschien helemaal niet zo goed kent of misschien nog niet zo vertrouwt… mwa… snap ik! En dat is nou net de paradox van veiligheid: als het veilig is durf je alles te zeggen en het wordt pas veilig als je alles zegt... Een goede begeleider begint met het veiliger te maken en ruimt hier tijd voor in in het programma. Zowieso in d estartbijeenkomst, maar ook elke bijeenkomst weer. Mijn richtlijn is ongeveer een half uur te besteden aan inchecken van een bijeenkomst: aankomen en zeggen wat er gezegd moet worden. Niet zelden is hier al helder wat speelt en welke casus of onderwerp besproken gaat worden. Een goede check out aan het einde van de bijeenkomst zorgt vervolgens voor veilige borging van hetgeen deze keer aan bod kwam.

4. Gebruik een structuur
Ik raad ik je aan om je een vaste structuur eigen te maken bij de intervisiebijeenkomsten. Die biedt houvast, juist als het spannend wordt (zie tip 3 en tip 7). Binnen die structuur kunnen jullie je dan volledig richten op de inhoud van de casus. Een goede structuur voorziet in veiligheid, vraagverkenning, probleemverheldering, probleemoplossing en een terugblik op de bijeenkomst zelf om ook daarvan te leren.

5. Leer de intervisievaardigheden zelf
Tijdens de bijeenkomsten ben je niet alleen met de inhoud van de vraag bezig, maar leer je ook metavaardigheden zoals luisteren naar wat niet gezegd wordt, kijken naar dubbele boodschappen, voelen van waar wel en geen energie in zit en vertrouwen op en gebruiken van je intuïtie.

6. Zet de externe begeleider op tijd buiten
Leer om te leren, maak fouten, lach erom en maak ze niet nog een keer. Gebruik je externe begeleider om de structuur en de intervisievaardigheden onder de knie te krijgen. En als je dat zo ongeveer kunt (let op, dus niet precies helemaal honderd procent), kun je op eigen benen gaan staan als groep. Je hebt ook niet op één dag leren fietsen, toch? Ik in ieder geval niet als ik de verhalen in mijn familie mag geloven. Wantrouw een externe intervisiebegeleider die je meer dan 10 bijeenkomsten wil begeleiden. Die maakt je afhankelijk van hem of haar en da's wat mij betreft niet de basis van leren. Ben je als groep nog niet helemaal zeker over jullie intervisiekwaliteiten, doe het dan na een begeleid traject een paar keer alleen en nodig de externe begeleider daarna nog een keer uit voor een intervisieassessment. Dan heb je geleerd in de praktijk en weet je meteen waar het wel snor zit en wat je nog mag verbeteren.

7. Ga de diepte in
In het voorbereiden van je casus en ook wel tijdens de intervisiebijeenkomst kun je stuiten op zogenaamd edge-gedrag. Je merkt dat jij of de groep ergens omheen draait. Dat er niet wordt gezegd wat eigenlijk gezegd moet worden. Er wordt dan bijvoorbeeld wel over eigenaarschap gesproken, een deelnemer zegt wel dat hij naar zichzelf wil kijken, maar je voelt aan je water dat dat eigenlijk niet zo is. Je wijkt af van het onderwerp, je hoort veelvuldig “ja maar…” of “de organisatie”, “zo is het nu eenmaal in onze cultuur, in onze branche, in onze…”. Meestal is dit een onbewust proces. Door dit te herkennen als groep en te benoemen kun je in sneltreinvaart de diepte in en zul je zien dat leren sneller en dieper gaat en het beter beklijft. Edge gedrag herkennen vraagt wat oefening en lef. Laat je hierin een paar keer begeleiden en probeer, probeer, probeer. Zie ook tip 6.

8. Huh… dit waren toch zeven tips???
Bij ACHT! werken we al een tijdje met de door ons ontwikkelde acht! Stappen Methode (zie tip 4). Het is een structuur die helpend is en voorziet in veiligheid, diepte, lef en ontwikkeling van metavaardigheden. We vertellen je er met veel plezier over en beantwoorden graag al je vragen dus neem contact op voor een kop koffie en een goed gesprek. We beloven dat we onze luistervaardigheden veelvuldig zullen gebruiken…!